Sơ lược lịch sử tiếng Do Thái
Tiếng Do Thái là ngôn ngữ Canaanite cuối cùng còn sót lại, tồn tại lâu hơn các ngôn ngữ Canaanite dòng họ của nó như Aramaic và Amorite. Bản thân ngôn ngữ Canaanite là phân nhóm nằm trong nhóm Semitic, thuộc ngữ hệ Afroasiatic. Ngữ hệ này là nguồn gốc là một số ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi khắp các vùng Bắc Phi và Tây Á. Một vài ngôn ngữ Afroasiatic vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay; trong đó ngôn ngữ được được sử dụng nhiều nhất là tiếng Ả Rập, ngoài ra còn có tiếng Hausa, tiếng Somali và tiếng Amharic.
Tiếng Do Thái cổ điển đã là địa vị của ngôn ngữ từ thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên đến thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên. Tiếng Do Thái cổ điển này bao gồm tiếng Do Thái trong Kinh thánh (phương ngữ Do Thái được sử dụng trong Torah và Kinh thánh Hebrew), cũng như tiếng Do Thái ở Dead Sea Scroll và tiếng Do Thái Mishnaic, và cuối cùng là tiếng được sử dụng trong Talmud. Mặc dù tất cả các phương ngữ Do Thái này đều tương quan với các văn bản cụ thể, tiếng Do Thái là một ngôn ngữ được sử dụng giao tiếp trong suốt thời kỳ này. Nhưng bởi vì các văn bản là tất cả những gì còn lại để chúng tôi tiến hành nghiên cứu, nên việc phân loại dựa nhiều vào các tài liệu tôn giáo này.
Trong suốt giai đoạn này, tiếng Do Thái đã không ngừng thay đổi, nhưng nó cũng bắt đầu thu hẹp phạm vi sử dụng vào giai đoạn chuyển giao từ trước Công nguyên đến Công nguyên. Aramaic trở thành ngôn ngữ Canaanite phổ biến hơn, đặc biệt vào giai đoạn Đế chế Tân Babylon chiếm hầu hết Jerusalem. Và cho đến cuối thế kỷ 2 sau Công nguyên, tiếng Do Thái được coi là đã chết.
Tiếng Do Thái gần như đã không còn tồn tại. Tiếng Do Thái thời trung cổ tồn tại trong vài trăm năm tiếp theo như một ngôn ngữ văn học và tôn giáo, bởi vì nó một vài trò quan trọng trong đạo Do Thái. Ngôn ngữ cũng đã trải qua một vài cuộc phục hưng văn học khác nhau như phong trào Haskalah ở Đức thế kỷ 19. Giai đoạn này, tiếng Do Thái đã phát triển và đi theo nhiều hướng khác nhau, tiếp thu các từ và đặc điểm từ dựa trên các ngôn ngữ khác. Chính vì tiếng Do Thái thời Trung cổ không được ai sử dụng trong giao tiếp nên ngôn ngữ này bị coi là đã chết.
Tiếng Do Thái cổ điển và tiếng Do Thái hiện đại gần gũi như thế nào?
Eliezer Ben-Yehuda tìm ra dạng hiện đại của Tiếng Do Thái dựa trên về cách phát âm Sephardi và chính tả Mishnaic. Nhưng bởi vì ngôn ngữ không tồn tại một cách trống rỗng, nó không phù hợp với tầm nhìn của Ben-Yehuda trong thời gian dài. Tiếng Do Thái hiện đại, đặc biệt là cách phát âm của nó, bị ảnh hưởng với tiếng Yiddish – ngôn ngữ được nhiều người sử dụng trước khi học tiếng Do Thái. Và giống như bất kỳ những ngôn ngữ khác, nó phát triển và bị ảnh hưởng bởi các ngôn ngữ khác nhau. Tiếng Do Thái trong Kinh thánh vẫn được sử dụng trong các lễ thức, nhưng tiếng Do Thái hiện đại hiện đang là thực thể của riêng nó.
Ở Israel, nơi tiếng Do Thái đã trở thành ngôn ngữ chính thức vào năm 1922, tiếng Do Thái được nói bởi khá nhiều (khoảng) 8,3 triệu cư dân. Dù chỉ một nửa số đó sử dụng tiếng Do Thái như ngôn ngữ mẹ đẻ của họ tại Israel, nhưng nó phổ biến khắp cả nước. Do các kiểu nhập cư khác nhau, nửa còn lại nói các ngôn ngữ bao gồm tiếng Yiddish, tiếng Anh, tiếng Ba Lan và tiếng Ả Rập – trong số những ngôn ngữ khác.
Có khoảng một triệu người bên ngoài Israel cũng nói tiếng Do Thái. Ba Lan công nhận nó là một ngôn ngữ thiểu số và hiện tại đã có những cộng đồng ở Hoa Kỳ sử dụng ngôn ngữ này thường xuyên.
———————————————
Xin cảm ơn tác giả vì những chia sẻ vô cùng bổ ích.
- Bài viết gốc: https://www.babbel.com/en/magazine/how-many-people-speak-hebrew
- Người dịch: Trần Hoàng Trung Kiên
- Khi chia sẻ cần phải trích dẫn nguồn là “ Người dịch: Trần Hoàng Trung Kiên – Nguồn iVolunteer Vietnam”
Shortlink: https://ivolunteer.info/z/10822
Trong quá trình tổng hợp và chia sẻ thông tin, các tình nguyện viên/ cộng tác viên/ thành viên rất khó tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được độc giả cảm thông và góp ý tích cực để giúp iVolunteer Vietnam ngày một hoàn thiện & phát triển.